MJEDISI – Antea

Sistemi i monitorimit të vazhduar të emetimeve:

Përtej kërkesave ligjore, që në fillimin e funksionimit të saj, kompania ka vendosur të krijojë dhe operojë në mënyrë vullnetare një Sistem të Monitorimit të Vazhdueshëm të Emetimeve (CEMS).

CEMS verifikohet periodikisht për garantim të cilësisë së të dhënave nga palë të treta

Të gjitha instrumentet për CEMS, kalibrohen dhe kontrollohen nën standardin EN 14181.

Investimet shtesë tek CEMS kryhen duke instaluar sistemin MEAC 2000 (Përvetësimi dhe Vlerësimi i të Dhënave të Emetimeve), i cili gjeneron çdo ditë automatikisht dhe në mënyrë të pavarur nga operatorët vlerat e emëtimeve dhe siguron cilësi dhe pavarësi të vlerave. ANTEA operon sipas BAT (Teknika më e Mirë e Mundshme), në përputhje me Udhëzimin për emetimet industriale 2010/75/ EU, pavarësisht se nuk është një kërkesë e parashikuar në legjislacionin shqiptar.

Fabrika posedon magazina të mbyllura për mbi 100.000 ton materiale të lëndës së parë dhe i gjithë transportimi i materialeve brenda fabrikës kryhet nëpërmjet transportierëve të mbuluar për të reduktuar pluhurin e lëvizshëm. Filtrat hibrid vendosen në të gjitha emetimet e burimit dhe mirëmbahen rregullisht. Përdoren mullinj me teknologjinë më moderne me bluarje vertikale pasi kanë një performancë më të mirë dhe efikasitet të përmirësuar në konsumimin elektrik. Në lidhje me zhurmën, janë vendosur izolime për pajisjet dhe ndërtesat. Procesi i monitorimit të zhurmës kryhet çdo periudhë tre mujore.

Si shembull të angazhimit të shoqërisë ndaj kufijve të ulta të emetime- ve krahasuar me standartin shqiptar do të donim të përmendnim vendosjen e impiantit SNCR (reduktim selektiv jo-katalitik). Objekti praktikisht lejon kompaninë të reduktojë emëtimet e saj NOx. Pavarësisht se emetimet tona NOx janë brenda kufijve të parashikuar nga legjislacioni shqiptar, shoqëria ka investuar 500,000 Euro në instalimin e tij për të reduktuar më tej emetimet ndaj niveleve më të ulta të standarteve të BE-së. Kostoja vjetore operacionale e instalimit është rreth 300,000 – 500,000 Euro në vit.

Emetimet e oksideve të squfurit (SOX) në oxhak

Emetimet e oksideve të azotit (NOX) në oxhak

Emetimet e pluhurit në oxhak

Emetimet e Ajrit:

Oksid Sulfuri dhe Oksid Nitrogjeni

Emetimet e SOx dhe NOx janë poshtë limiteve të përcaktuara në legjislacionin shqiptar. Emetimet e Sox janë shumë të ulëta, për shkak të përqendrimit të tyre të ulët në lëndë djegëse dhe lëndë të parë. Mbështetur në Sistemin e Monitorimit të Vazhdueshëm të Emetimeve të instaluar dhe opeativ që prej Dhjetorit 2010, paraqiten në vijim përqenrimet vjetore mesatare të emetuara nga oxhaku i furrës: gaz i thatë në temperaturë 273 K, si dhe një presion prej 1 013 K.

Materie grimcash

Ekzistojnë dy burime pluhuri në fabrikën e çimentos, respektivisht:
1. Burimi i pluhurit është tërësia e grimcave të emetuara nga oxhaqet (furra, mulliri grirës i cimentos, mulliri grirës i qymyrit dhe ftohësi). Vlerat e matura tregojnë se emisionet janë nën limitin e lejuar. Masat për uljen e pikës së burimit për emisionet e pluhurit prezantohen si më poshtë:

Përdorimi dhe mirëmbajtja e duhur e qeseve të filtrave për të siguruar nivele të ulta të pluhurit
Transporti kryhet mes konvenierëve të mbuluar.
Magazina të mbyllura, etj.

Statistikat tregojnë se nivelet janë të qëndrueshme dhe ato nuk tregojnë tendenca as në tejkalimin e limitit të rritjeve të emisioneve.

2. Pluhuri i lëvizshëm është tërësia e grimcave nga burime të pa përcaktuara ose të fragmentuara dhe lidhet me veprimtari dhe kushte të caktuara (era, ngarkim-shkarkimi, pastrimi dhe mirëmbajtja). Në lidhje me pluhurin e lëvizshëm, ANTEA Cement ka performancë shumë të mirë (matjet tregojnë se cilësia e ajrit e lidhur me përqendrimin e grimcave është brenda limitit të përcaktuar me ligj).

Cilësia e Ajrit në Ambient

Perqendrimi-i-dioksidit-te-squfurit-SO2-ne-ajer-2023

Perqendrimi-i-dioksidit-te-azotit-NO2-ne-ajer-2023

Perqendrimi-i-grimcave-te-pluhurit-PM10-ne-ajer-2023

Perqendrimi-i-grimcave-te-pluhurit-total-SPM-ne-ajer-2023

Niveli i zhurmës në perimetër të karrierave dhe fabrikës

Niveli-i-zhurmes-ne-perimeter-te-karrierave-2023

Niveli-i-zhurmes-ne-perimeter-te-fabrikes-2023

Shkarkimi i ujërave rrjedhës

ANTEA monitoron cilësinë e lëngjeve rrjedhëse në bazë mujore, mes laboratoreve të akredituara, dhe në bazë javore mes kontrolleve të brendëshme të cilësisë. Uji i sipërfaqes, përpara se të shkarkohet, trajtohet mes baseneve të dekantimit për të reduktuar lëndën e ngurtë, vajin dhe grason. Uji i sipërfaqes mblidhet në basene dekantimi dhe ripërdoret për kompresim të pluhurit, duke reduktuar kështu konsumin e ujit.
Sasia e ujit të sipërfaqes së shkarkuar në fabrikë nuk matet. Impianti për trajtimin e ujrave të zeza ështe instaluar dhe operon që prej ndërtimit të fabrikës. Uji i shkarkuar matet mes metrave të rrjedhjes. Nuk ka thyerje të pragjeve/kufijve të përcaktuara në legjislacion. Nuk ka impakte domethënsë të identifikuar/raportuar nga shkarkimi i ujërave të zeza.

ANTEA Cement është e angazhuar të jetë shembull i praktikës së mirë si biznes i qëndrueshëm ambientalisht, duke respektuar jo vetëm legjislacionin Shqiptar në fuqi, por edhe legjislacionin e Bashkimit Europian. Nismat dhe projektet e mëposhtme, e bëjnë ANTEA Cement një kompani të përgjegjshme, e cila kujdeset për mjedisin dhe komunitetin.

Sistemi i Menaxhimit Mjedisor

Në Korrik 2012 ANTEA Cement mori çertifikatën ISO 14001:2004. Sistemi i çertifikuar përfshin emetimet e ajrit, guroret, peisazhet, ujërat nëntokësor, puset dhe mbeturinat ujore, mbeturinat e ngurta dhe të lëngëshme, burime natyrore dhe konsumimin e energjisë, zhurmat, etj. Sistemi auditohet dhe mirëmbahet çdo vit për pajtueshmërinë e tij. Fabrika vendos dhe mban procedura për të identifikuar dhe trajtuar apsektet mjedisore të nismave të saja brenda qëllimit të përcaktuar të Sistemit të Menaxhimit Mjedisor. Për këtë, ANTEA ka vendosur një Politikë të Menaxhimit Mjedisor dhe Procedurat Mjedisore (PM). Politika dhe procedurat përfshijnë Fabrikën e çimentos dhe Guroret e ANTEA Cement.

Rehabilitimi i Gurores

Zonat afër fabrikës dhe guroret pranë tyre janë zona të hapura gërmimi të përdorura pjesërisht për kullotje, gjah dhe si burim lënde drusore për ngohje. Nuk janë identifikuar zona të mbrojtura në afërsi të fabrikës dhe guroreve përkatëse dhe vetë vendndodhjet, duke përfshirë edhe rrezet prej 1 km, që nga kufijtë nuk konsiderohen të jenë me vlerë ekologjike të jashtëzakonshme, habitate me cilësi dhe përbërje të ngjashme gjenden në zonën përreth. Skanimi i zonës së bimëve dhe zonave të lidhura me to për identifikimin e zonave të mundshme të biodiversitetit të lartë është një proces i vazhdueshëm dhe u krye së fundi në tremujorin e dytë të vitit 2014 përmes aplikacionit IBAT (Integrated Biodiversity Assessment Tool). Vlerësimi përmes IBAT ka treguar se nuk ka zona të mbrojtura ose zona me vlera të lartë të biodiversitetit brenda perimetrit, ose në afërsi të vendeve të guroreve të ANTEAs.
Plani për rehabilitimin e gurores është konsideruar si një praktikë e mirë nga WBCSD/CSI, bazuar në:

Zbatimin e planit për menaxhimin e gurores para fillimit të punës me guroren
Zbatimin e planit të rehabilitimit të gurores para fillimit të punës me guroren

Identifikimi i specieve endemike të florës së rajonit përpara fillimit të punës me guroren
Rehabilitim i realizuar brenda vitit të parë të operimit së gurores

Dy specie endemike shqiptare të përfshira në planin e rehabilitimit të gurores
Gurorja e parë në Shqipëri për t'u shfrytëzuar sipas standarteve të BE-së dhe plotësisht në përputhje me legjislacionin

Dy speciet nga lista e kuqe e Shqipërisë po përfshihen në baza vjetore në proceset e rehabilitimit të guroreve, si p.sh. Quercus ilex (lisi ose lisi dushk) dhe Salvia officinalis (sherebela).
Deri tani, një sipërfaqe totale prej 39,234 m2 është rehabilituar, me 4,925 pemë dhe më shumë se 2,500 bimë dhe shkurre. Në vitin 2014, një sipërfaqe guroresh guri gëlqeror dhe flish prej 8,300 m2 janë rehabilituar.

Menaxhimi i ujit

Projekti “hidro-shpim” i ANTEAs është iniciuar nga Teknologjia e Prodhimit (TP) në Mars 2007, pas një studimi paraprak nga gjeo-ekipi i ANTEAs, në bashkëpunim me ekspertë nga Universiteti i Tiranës, lidhur me kushtet hidro-gjeologjike të zonës së Borizanës. Pas një studimi të detajuar për 9 muaj, ekspertët arritën në konkluzionin se: “Bazuar në nevojat e përllogaritura të Fabrikës së Çimentos (në maksimum), raporti vjetor i pompimit nga ujëmbajtësi i Borizanës është gati 3% i potencialit të përgjithshëm vjetor të rimbushjes së mbajtësit të ujit, pra furnizim/shkarkim i ujit të “pastër” në ujëmbajtës për zonën në përgjithësi”.

Praktika të Menaxhimit të Ujit:

Zbatim i sistemit të menaxhimit të ujit
Cilësia dhe sasia e ujit të shkarkuar nga puset monitorohet nga laboratorë të pavarur të akredituar (edhe pse nuk ka detyrim nga legjislacioni Shqiptar)

Matje mujore të niveleve të ujit në puset e ujit për të siguruar shkarkim të qëndrueshëm
Zbatim i sistemit të mbyllur për riciklimin e ujit

Zbatim i një rrjeti të përcaktuar metrash-rjedhës në mënyrë që rrjedhjet e mundshme të identifikohen dhe gjurmohen
Monitorimi i konsumit të ujit sipas destinacionit
Nuk ka burime të prekura ndjeshëm nga shkarkimi i ujit. ANTEA Cement, riciklon më shumë se 60% të ujit të përdorur.